Ger Bongers, gemeente Wijchen en bestuurslid VIAG
Als VIAG-lid van het eerste uur heb ik de afgelopen tijd niet alleen teruggekeken op mijn onlangs afgeronde CIA-carrière, maar ook op de VIAG zelf en met name de I&A-coördinator.
De club is immers opgericht om dit nieuwe fenomeen bij gemeenten een eigen gezicht te geven.
Weet u het nog?
De FAMO had ook deze Bedrijfsvoeringstak snel ingelijfd, en veel Coördinatoren waren daar niet tevreden mee.
De vraag is nu, of we na 25 jaar volwassen zijn of dat we moeten denken aan een wedergeboorte.
Alles is veranderd; ICT (de C kwam er later bij), de CIA (bedreigde “diersoort”, want vrijwel verdwenen), Gemeenten (fusies, SSC's), en Overheid.
Is ons bestaansrecht verdwenen?
Oeff, neen; het “probleem” rond ICT is er nog steeds, zelfs nog groter dan 25 jaar geleden...
Dacht ik na afronding van mijn opleiding Informatiekunde destijds, dat mijn toegevoegde waarde snel zou verdwijnen onder invloed van Managers en Bestuurders, die de problematiek zelf wel in de vingers zouden hebben; dat bleek een vergissing.
Wat is ons probleem dan?
Informatie; de kern is simpel, er is een vraag en daar zoek je een antwoord bij.
Ik scherm nog wel eens met het besturingsparadigma van de Leeuw; heel abstract, er is een Proces (Ofwel Bestuurd Systeem), en er is iemand of instantie, die dat moet sturen (Besturend Orgaan).
Om de juiste maatregelen te kunnen nemen helpt het als het BO weet, wat er in dat BS gebeurt, en dat noemen we Informatie.
Zoals wel vaker gebeurt, vergeten we de bedoeling (“Verdraaide organisaties”, Wouter Hart ) en verliezen we ons in het systeem zelf, in dit geval gegevensverwerking.
Voorbeelden hiervan zijn te vinden in “Alles onder controle” van Bart de Koning; hij vat het mooi samen met “als je een speld in een hooiberg moet zoeken, helpt het niet om de hooiberg groter te maken”......
Tim Krabbé (jawel de schaker, schrijver, wielrenner) heeft er in één van zijn boekjes een mooie aanvulling op gegeven: “ de juistheid van een voorspelling heeft niets te maken met het al of niet uitkomen ervan ”......
Zonder enige Informatiekundige achtergrond wist hij het al: je hebt informatie beschikbaar, en die kan onvolledig of onjuist zijn.
De kans daarop is fors groter als je informatie verstopt in heel veel gegevens.
Terug naar de VIAG en de Coördinatoren.
Waar (welk probleem) zijn wij mee bezig?
Als ik kijk naar de totale samenleving (incl Overheid) dan zie ik veel aandacht voor gegevensverwerking: verzamelen, vastleggen, ordenen, verbinden, uitwisselen, opvragen...
Dat is nog niet meteen Informatie, want ik mis vaak de juiste vraag bij veel antwoorden oftewel gegevens.
Kijk ik naar gemeenten, dan zie ik in toenemende mate aandacht voor efficiency en kwantiteit; de Gemeente gaat op een (gegevens-)fabriek lijken, met voor de CIA's heel veel werk in het fabricageproces.
Laten we nu eens aannemen, dat we als VIAG nu volwassen zijn, en goed in staat om de mensheid de goede kant uit te helpen, wat zouden we dan doen?
- We hebben al door, dat Informatiekunde (laten we het IM, InformatieManagement noemen) geen integraal onderdeel van Management en Bestuur gaat worden (kennis). Net als bij Financiën en HR blijven experts nodig.
- We weten al lang, dat IM een zelfstandig onderdeel moet zijn ipv ondergeschoven bij FIN of HR (zie 25 jaar geleden exit uit FAMO)
- We zien nog heel weinig organisatorische plaatsing overeenkomstig FIN en HR
Waarom gebeurt dat laatste dan niet?
Duwen wij niet hard of vaak genoeg?
Ik denk niet dat we meer van hetzelfde moeten doen.
Wat we dan wel kunnen doen, wil ik graag ophalen bij collega's en binnen het landelijk VIAG-bestuur aandacht aan geven, een paar voorzetten:
- Bestuur (nog) meer betrekken bij InformatieManagement (incl raden)
- De gegevensfabriek (nog) meer buiten de deur zetten, waardoor meer ruimte voor InformatieManagement
- Terug naar de vragen; bij elke oplossing op tafel trekken welk probleem het oplost (en dat in de politieke arena)
Kunnen we dan VIAG blijven heten?
Het past nog steeds als afkorting, maar een beetje “wedergeboorte” zou niet misstaan.
We gaan het er over hebben...
Ger Bongers