Een steeds groter deel van ons leven en werk verloopt via digitale kanalen. Ook de dienstverlening van overheden wordt steeds meer digitaal. Het digitale kanaal heeft steeds vaker de voorkeur bij inwoners, ondernemers en overheden. Het internetverkeer groeit al jaren explosief en die ontwikkeling zet alleen maar verder door.
Effecten digitalisering
Digitalisering heeft veel positieve effecten op het functioneren van de samenleving, en kan een grote bijdrage leveren aan de productiviteit, werkgelegenheid en het maatschappelijk welzijn. Middelen zijn efficiënter in te zetten, transacties gaan sneller en producten en diensten sluiten beter aan bij wat mensen willen en nodig hebben.
Tegelijkertijd zijn er ook negatieve effecten, waarvan banenverlies een van de meest zichtbare is. Ook resulteert digitalisering in nieuwe kwetsbaarheden, zoals informatieveiligheid, cybercriminaliteit en de digitale kloof tussen mensen die wel en die niet profiteren van de digitale technologie. In dit bericht zetten we de technologische trends op een rijtje.
The internet of things (IoT)
Het zijn al lang niet meer alleen mensen en organisaties die digitaal met elkaar verbonden zijn. Steeds meer objecten veranderen in een computer, van auto’s en tractoren tot lantaarnpalen, koelkasten en bruggen. En al deze objecten communiceren met elkaar en met hun gebruikers en maken het internet ook ‘slim’.
Vliegtuigen registreren zelf hun vluchtgegevens, die na landing zorgvuldig worden geanalyseerd. Windmolens geven door wanneer onderhoud nodig is. Slimme meters geven energiestanden door, houden onze hartslag bij of tellen de bewegingen die wel elke dag maken.
Camera’s in de openbare ruimte herkennen gezichten en bewegingspatronen.
Met de komst van dit ‘internet der dingen’ vervaagt het onderscheid tussen de digitale en de fysieke leefwereld en ontstaat een geheel nieuwe werkelijkheid.
Robotisering
Robotisering is een ontwikkeling die ervoor zorgt dat beroepen die nu nog als vanzelfsprekend worden uitgevoerd door mensen, op termijn vervangen worden door technologische processen, zoals bijvoorbeeld robots.
Door de robotisering van banen zullen in de nabije toekomst veel beroepen ingrijpend wijzigen of zelfs verdwijnen. Het gaat dan in de eerste plaats om beroepen waarbij mensen voertuigen besturen en apparaten bedienen.
Er zullen ook veel minder procesoperators nodig zijn in fabrieken. Op de wat langere termijn zal het werk van een secretaresse, de hovenier en mensen die werken in magazijnen door robotisering gaan verdwijnen. Dat geldt ook voor een groot deel van het werk van de bancaire sector, verzekeringsmaatschappijen, makelaars en notarissen.
Big Data en algoritmes
De data-gedreven samenleving is volop in ontwikkeling. Data is het nieuwe goud. Een grote hoeveelheid data is een belangrijke grondstof voor innovatie, en daarmee voor nieuwe economische en maatschappelijke kansen. Iedereen wil er dus zoveel mogelijk van hebben.
De algoritmes zijn de ‘mijnwerkers’; zij halen het goud uit die berg data door de juiste analyses en selectie.
Kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie (KI), of artificiële intelligentie (AI) zijn apparaten die reageren op data of impulsen uit hun omgeving, en op basis daarvan zelfstandig beslissingen nemen. Het gaat bij KI dus niet om de rekenkracht, maar om de mogelijkheid van apparaten om (zelfstandig) te leren en beslissingen te nemen.
De apparaten zijn zich echter niet bewust van de taken die ze uitvoeren. Ze volgen algoritmes en herkennen patronen. Door te leren van hun eigen fouten, leveren ze een beter resultaat. Je spreekt dan ook wel van Machine Learning.
Platforms
Op platforms zoals AirBNB, Thuisafgehaald, Peerby en Uber worden vraag en aanbod online en via de cloud bij elkaar gebracht.
Tussenpartijen verdwijnen en transacties tussen aanbieder en eindgebruiker kunnen razendsnel tot stand komen.
Augmented reality, virtual reality
Augmented reality
Bij augmented reality (AR) kunnen dragers de echte wereld nog steeds zien. Maar de echte omgeving wordt vermengd met hologrammen. Een voorbeeld van een ar-bril is de Hololens. De Hololens werkt draadloos, zonder smartphone of computer en de hologrammen zijn met handbewegingen te besturen.
Virtual reality
Bij virtual reality (vr) kom je als gebruiker in een virtuele wereld. Je ziet niets meer van de echte wereld om je heen. Een voorbeeld van een vr-bril is de Oculus Rift. De Oculus Rift is aangesloten op een smartphone of computer en reageert op hoofdbewegingen.
Persuasive technology
Persuasive Technology
Persuasive Technology (PT) is erop gericht om de houding, het gedrag of de opvattingen van de gebruiker te veranderen. Dit gebeurt door middel van feedback op wat de gebruiker doet (of niet doet) en door hem ‘advies’ te geven over het gewenste gedragspatroon. Denk aan de slimme thermostaat die je verleidt om energie te besparen, of het piepje in je auto als je je gordel nog niet hebt omgedaan. Nudging en gamification zijn hier voorbeelden van.
Gamification
Gamification is het speelser maken van leren. Je gebruikt gamedenken, gametechnieken en spelelementen om bepaalde taken leuker, uitdagender en effectiever te maken. Het doel is om spelenderwijs gedrag te veranderen, betrokkenheid te creëren en kennis over te dragen.
Biometrics
Technologie maakt het mogelijk om een persoon te ‘kennen’ aan de hand van biometrische kenmerken. Er is immers niets persoonlijkers dan je biometrie.
Aangezien vertrouwen en identiteit belangrijke vraagstukken zijn voor het digitale verkeer is het niet verwonderlijk dat ook deze technologie een belangrijke trend is.
Blockchain: een bijzonder algoritme
Zodra een transactie belangrijk is, zoals het doen van een aankoop, het indienen van een aanvraag, het aangaan van een verplichting is een autorisatie noodzakelijk, door een gezaghebbende partij: is de betaling gegarandeerd, is de aanvrager de persoon die hij zegt te zijn, is hij gerechtigd een dergelijke verplichting aan te gaan? Registers, banken, notarissen en overheden zijn voorbeelden van zulke autoriteiten die vaak met dit doel worden geraadpleegd en ingezet.
Nieuwe vorm voor veilige transacties
Blockchain kan deze tussenpersonen in de toekomst overbodig maken, omdat de benodigde gegevens online kunnen worden opgeslagen; niet door één centrale organisatie, maar door de computers van alle deelnemers in de Blockchain-netwerken. Samen kunnen deze computers een online gedistribueerd grootboek vormen dat voortdurend wordt bijgewerkt. Transacties via Blockchain kunnen efficiënter, goedkoper en sneller plaatsvinden. En daarom heeft Dubai de ambitie om in 2020 alle overheidsdienstverlening met toepassing van de blockchain-techniek uit te voeren.
Bitcoins, containers en zonne-energie
Blockchain kent allerlei toepassingen. De bekendste toepassing is de bitcoin: een online betaalmiddel buiten banken om. Maar er is nog veel meer mogelijk. Een mens kan een digitale identiteit krijgen, maar dat geldt ook voor voorwerpen zoals een container in de Rotterdamse haven. Stel je voor dat die zelf weet waar hij moet zijn, zich autonoom laat bevoorraden en automatisch afrekent met de afnemer. Blockchain kan dat mogelijk maken. Of denk aan het automatisch afrekenen van energie: steeds meer mensen hebben zonnepanelen. Bij overcapaciteit kan de energie naar de buurman gaan en automatisch worden afgerekend, zonder dat de energiemaatschappij daar tussen komt.
Gemeenten en blockchain
Bijna dertig gemeenten hebben inmiddels een pilot achter de rug waarin zij de meerwaarde van blockchaintechnologie bestudeerd hebben en waarbij ze hebben behandeld hoe ze concrete stappen kunnen nemen. De pilots werden via de VNG Pilotstarter georganiseerd.
Enkele gemeentelijke voorbeelden
De Gemeente Zuidhorn test het gebruik van blockchain uit voor het aanvragen, toekennen en afhandelen van het kindpakket; de Gemeente Barneveld experimenteerde met blockchain voor het aanvraagproces van een duurzaamheidslening; de gemeenten Arnhem (met de 'Gelrepas'') en Breda (met de ''BredaPas'') onderzochten de mogelijkheid van blockchaininzet voor het gebruiken van een pasjes-systeem voor minima. En in de Gemeente Utrecht wordt een proef uitgevoerd met het inzet van blockchain bij de schuldhulpverlening.
Meer informatie