Op 21 maart 2018 staan veel gemeenten in het teken van de verkiezingen. Zodra alle stemmen geteld zijn start de formatie. Een ideaal moment om ons vakgebied onder de aandacht te brengen. Namens het VIAG bestuur willen wij jullie onderstaande informatie meegeven.
Ontwikkelingen Informatievoorziening
In de Digitale Agenda 2020 staat beschreven de ontwikkelingen die op gemeenten afkomen op het gebied van wet- en regelgeving, maatschappelijke- en technologische ontwikkelingen.
De maatschappelijke opgaven zijn het uitgangspunt voor gemeenten en daarmee ook voor de Digitale Agenda 2020. De Digitale Agenda 2020 is primair een beweging met een ideaal: samen op weg naar gemeenten die volop in de informatiesamenleving staan. Daarnaast is de Digitale Agenda 2020 ook een werkwijze en een projectenportfolio om dat ideaal dichterbij te brengen.
De Digitale Agenda 2020 bestaat uit een groot aantal projecten, die verkenningen, instrumenten en producten opleveren die gemeenten in staat stellen om gebruik te maken van de kansen die technologie, maatschappelijke ontwikkelingen en wetgeving bieden.
Het is een beweging, een mindset als het ware, waarin gemeenten samenwerken op talloze terreinen. De kracht van het collectief, ‘samen doen wat samen kan’ en ‘vernieuwing van onderop’ zijn belangrijke elementen van de Digitale Agenda 2020.
Common Ground
Een van de disruptieve maatschappelijke ontwikkelingen hierin die bijzondere aandacht vraagt is Common Ground[2]. Een moderne, agile manier van ICT-systemen ontwerpen, bouwen en beheren, vanuit de gedachte van een gezamenlijk gegevenslandschap die gemeenten in staat stelt sneller te innoveren en kosten te besparen. Het idee daarbij is om - naast de bestaande gemeentelijke ICT-infrastructuur - een nieuwe, moderne ICT-infrastructuur te bouwen voor de uitwisseling van gegevens binnen en tussen gemeenten. Met Common Ground kunnen gemeenten hun dienstverlening en bedrijfsvoering ingrijpend vernieuwen vanuit de basis: de gegevenslaag. Common Ground is een initiatief van twee gemeentelijke koepelverenigingen voor I&A-professionals: IMG 100.000+[3] en VIAG[4] en wordt gedragen door de Taskforce Samen Organiseren[5] van de VNG.
Common Ground verbindt gemeenten stevig en kan alleen bestaan als gemeenten actief meedoen. Delen, open, niet vrijblijvend, vertrouwen zijn kernwoorden in de Community van gemeenten die samen ontwikkelen.
Ontwikkelingen Informatieveiligheid
Beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid van gegevens en privacy zijn thema’s die doorlopend aandacht nodig hebben.
Gemeenten volgen de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten (BIG) om te voldoen aan wet- en regelgeving, voor een betrouwbare en continue dienstverlening, voor het zorgvuldig omgaan met informatie en het beheersen van risico’s.
Dit jaar is bij alle gemeenten ENSIA ingevoerd. ENSIA staat voor Eenduidige Normatiek Single Information Audit. Dit is een nieuwe manier van verantwoording die ervoor zorgt dat de gemeenteraad beter op de hoogte is van hoe het staat met de informatieveiligheid bij de gemeente. De uitkomsten van deze verantwoording worden in 2018 opgenomen in het jaarverslag van de gemeente, zodat de gemeenteraad daar kennis van kan nemen. Wat de accountantsverklaring is voor financiën, wordt ENSIA voor informatieveiligheid. De gemeenteraad krijgt daardoor meer inzicht – en daarmee meer grip – op de informatieveiligheid in de gemeente
Gemeenten streven naar een optimale informatieveiligheid maar 100% veiligheid is helaas een illusie. Uit het onlangs verschenen Dreigingsbeeld Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten blijkt dat de vijf belangrijkste bedreigingen voor de lokale informatievoorziening die worden gesignaleerd zijn: Mensen maken fouten; Gemeenten zijn, net als alle organisaties, kwetsbaar; Dreigingen liggen ook (vlak) buiten de eigen organisatie; De waan van de dag bepaalt de agenda; We weten niet wat we niet weten.
Het van kracht worden van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), het dreigingsbeeld informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten en resultaten van de zelfevaluatie ENSIA vragen om herijking van de uitgangspunten informatieveiligheid, actualisatie van het informatiebeveiligingsbeleid en de daarbij horende maatregelen.
[1] https://www.da2020.nl/roadmap
[2] https://vng.nl/files/vng/common_ground_-_toelichting_algemeen_najaar_2017.pdf
[3] Informatie Management Group 100.000+ gemeenten
[4] Vereniging van Informatie- en Automatiseringsprofessionals in Nederlandse Gemeenten
[5] https://vng.nl/vereniging/samen-organiseren/taskforce-samen-organiseren