We worden allemaal beïnvloed door marketingtrucs en nudging, ook de overheid gebruikt die. Maar dat gebeurt nu op een schaal die heel verontrustend is en waar de meeste mensen geen enkel vermoeden van hebben, schrijft directeur VNG Realisatie Hugo Aalders in zijn nieuwe blog op iBestuur.
Als managementteam van VNG Realisatie hebben we besloten om voor onze communicatie als groep onderling WhatsApp niet meer te gebruiken, maar Signal. Een alternatief dat privacy meer respecteert. Het is een kleine stap. Maar als iedereen dit soort stappen zou zetten én de overheid zou meer reguleren, dan zijn we op weg om de macht over onze data en onze privacy weer terug te krijgen.
Dat dat hard nodig is, realiseerde ik mij opnieuw toen ik de uitzending van Tegenlicht zag met Harvard professor Shoshana Zuboff. Het is een aanrader, dus voor iedereen die hem gemist heeft: je kunt de uitzending terugzien via NPO Start. Zuboff legt in de uitzending uit dat internetbedrijven vanaf 2002 grote hoeveelheden data hebben verzameld waar ze in eerste instantie niet veel mee deden. Restdata, zoals onze locatie en welke typefouten we maken in zoekmachines. Die data geeft gecombineerd met alle andere data die we zelf via social media delen, veel meer prijs dan we zelf openbaar zouden maken. En ze worden gebruikt om modellen te voeden die ons gedrag voorspellen. Dat gaat ver, zo blijkt uit een voorbeeld in de uitzending: foto’s die we massaal via sociale media delen, worden gebruikt om computermodellen te trainen in gezichtsherkenning. En die modellen worden verkocht aan onder meer autoritaire staten, die daarmee hun inwoners in de gaten houden.
Er is al veel geschreven over de macht van de grote techbedrijven en het blijkt niet eenvoudig om deze te beteugelen. Maar het kan wel. Ik denk dat hier een paar dingen voor nodig zijn. Ten eerste ligt er duidelijk een rol voor de overheid. Innovatie is belangrijk, maar als die basale mensenrechten aantast of in conflict komt met de fundamentele principes van de rechtstaat, dan moet die ingeperkt worden. Ten tweede zal iedereen zich ervan bewust moeten worden dat het gebruik van diensten zoals die van Google en Facebook, dit soort gevolgen kan hebben. En serieus nadenken over het gebruik van alternatieven.
Het hele blog leest u op iBestuur.
iBestuur - Duister datagebruik