De leerling van nu is de burger van later. En er is werk aan de winkel wanneer het gaat om de digitale vaardigheden van jongeren. De Leerlingmonitor Digitale Geletterdheid 2020 van Kennisnet laat zien dat er veel verschillen zijn in hun digitale geletterdheid.
Niet geleerd
Het onderzoek werd uitgevoerd door Universiteit Twente onder 746 leerlingen (10 – 13 jaar) in het basis- en voortgezet onderwijs. Leerlingen moesten bijvoorbeeld in een online omgeving realistische opdrachten uitvoeren. Gericht op veiligheid en privacy, en op het verzamelen, beoordelen, creëren en publiceren van digitale informatie. Het NRC legt in het artikel ‘Ook de snapchatgeneratie vindt technologie vaak ingewikkeld‘ de vinger op de zere plek. ‘Schijnbaar simpele opdrachten worden door leerlingen niet altijd begrepen. Lever de opdracht in als pdf. Upload als bijlage. Maak een mapje.’ “Niemand die het ze geleerd heeft, omdat gedacht werd dat ze het wel weten”, vertelt Jelte Wouters, docent bij een vmbo- en praktijkschool in de krant.
Opbouw in vaardigheden
Leraren staan daarmee voor een grote uitdaging. Want digitale geletterdheid is een nieuw leergebied in de voorstellen voor de herziening van het curriculum. Digitale geletterdheid is een breed onderwerp: van werken met tekstverwerkingsprogramma’s, zorgen voor privacy en informatieveiligheid, tot programmeren en ethiek. Uit de toets blijkt dat er een opbouw zit in het verwerven van vaardigheden. De grote meerderheid is vaardig in het maken van digitale producten zoals blogs. Moeilijker vinden leerlingen het om relevante informatie op internet te zoeken, een sterk wachtwoord te verzinnen en ethisch bewust te handelen. En echt lastig wordt het wanneer ze de betrouwbaarheid van informatie moeten beoordelen of oplossingen moeten met ict moeten vinden voor alledaagse vraagstukken. Marcel Pellicaan, programmanager Digitale Inclusie vanuit de Manifestgroep, ziet dat bij wat oudere jongeren ook terug in het omgaan met de digitale overheid. Dat vertelde hij in een interview over de Informatiepunten Digitale Overheid. “Omgaan met sociale media is echt iets heel anders dan een webformulier van de overheid invullen en huurtoeslag aanvragen.”
Vaardigheden in kaart
Als digitale geletterdheid wordt opgenomen in het curriculum, moeten de bijbehorende kennis en vaardigheden ook gemeten kunnen worden. De onderzoekers pleiten daarom voor goede meetinstrumenten die de vaardigheden van een leerling in kaart kunnen brengen. Alleen als een leraar weet waar de zwakke plekken zitten, kan het onderwijs goed aansluiten op wat leerlingen bijvoorbeeld thuis al hebben geleerd en is het mogelijk de digitale kloof te verkleinen.