Leonard Geluk, Directeur VNG
Met nieuwe mogelijkheden komen nieuwe verantwoordelijkheden. Conferenties gaan niet meer alleen over wat er mogelijk is met nieuwe technieken, maar ook over wat er allemaal fout kan gaan. Zoveel was duidelijk op de (digitaal toegankelijke) VNG Belastingconferentie. VNG-directeur Leonard Geluk wees bij de aftrap op het gevaar van vertrouwen op kostenbesparingen door digitalisering.
Redelijk of niet
Over twintig jaar zorgt digitalisering misschien wel voor winst door efficiëntie, vertelde Geluk, ‘maar het is een enorme investering om daar te komen en daar is te weinig oog voor’. Er is volgens de directeur sprake van een ‘soort wensdenken. Dat vind ik heel erg link.’ Hij vergelijkt dit met de veronderstelde efficiëntiewinst van de decentralisaties: er wordt een korting toegepast zonder dat het helder is dat die korting ook redelijk is.
Menselijke maat
‘Na toeslagenaffaire weten we inmiddels dat digitalisering van belastingheffing kan leiden tot de val van een kabinet’, waarschuwde Arjen Schep, hoogleraar Heffingen van Lokale Overheden aan de Erasmus Universiteit. Scheps toon was niet veel positiever dan die van Geluk. Het is volgens de hoogleraar moeilijk om burgers uit te leggen wat het belang is van verregaande digitalisering - de menselijke maat kan uit het oog verloren raken.
Belangrijke beginselen
Het zorgen voor verbetering is echter een maatschappelijke plicht. Daarom moeten bij digitalisering belangrijke beginselen in acht worden genomen: die van evenredigheid (niet informatie verzamelen omdat het kan, maar omdat het moet), transparantie (welke informatie en met welk doel?) en fair play (menselijke interventie en correctie van informatie moet mogelijk zijn).
Toeristische verhuur
Schep lichtte qua ontwikkelingen dit jaar wat ‘highlights’ eruit, waarbij hij begon met kritiek op de Wet toeristische verhuur van woonruimte. Schep noemde meerdere nadelen, waaronder de ouderwetse opzet: de beschikbaarheid van data geldt niet als uitgangspunt. Gemeenten moeten elke individuele registratie in het meldingensysteem opgeven terwijl Airbnb prima in staat is een overzicht te geven. Hij vergeleek dit met Frankrijk, waar de staat namens alle gemeenten afspraken maakte met Airbnb.
WOZ
Met het Black Box Arrest herstelt de Hoge Raad volgens Schep een informatieassymetrie: ‘De overheid mag zich niet verschuilen achter de computer.’ Ook opgeslagen gegevens zoals grondstaffels (waardebepalingen van grond) in elektronische systemen worden onder ‘stukken’ geschaard die bestuursorganen aan belanghebbenden moeten verstrekken. Desnoods met schermprints.
Parkeren
De Hoge Raad sprak zich ook uit over informatie die via apps beschikbaar is: in het geval van een parkeerapp die andere informatie geeft dan verkeersborden dan is de gemeente verantwoordelijk voor die app, ook al is die ontwikkeld door een derde partij. ‘Ook met het arrest van de Parkeer-app zegt de Hoge Raad dat de gemeente zich niet mag verschuilen achter de computer.’
Bron: BinnenlandsBestuur Digitaal