Larissa Zegveld, directeur KING
De digitale overheid krijgt steeds meer vorm. Maar we zijn er nog lang niet en het tempo mag echt een stuk omhoog. We zijn vooral bezig met het optimaliseren van het bestaande, met nog steeds denken vanuit onze eigen instituten. Het wordt hoog tijd dat we ‘andersom’ gaan denken, dat we vanuit burgers en bedrijven kijken naar die e-overheid. Want dan kunnen we sneller slagen maken.
In mijn vorige blogs pleitte ik voor een ICT Delta.Een plan waarin staat waar we naartoe willen met de ICT-infrastructuur en de informatievoorziening van de overheid. Mijn visie is dat we de e-overheid moeten vormgeven vanuit de vragen en behoeftes van burgers en bedrijven. Dat we een e-overheid bouwen vanuit de kernprincipes toegankelijk, begrijpelijk en met alle informatie verbonden en verknoopt.
Een toegankelijke e-overheid biedt alle relevante informatie op een eenduidige manier aan, op een goed vindbare plek. We moeten af van de vele losse websites en in plaats daarvan burgers en bedrijven bedienen vanaf één plek, één overheidsportaal, waar alle informatie toegankelijk is. Met de achterliggende technologie op orde, zodat de eenmalige uitvraag van gegevens geen belofte meer is, maar werkelijkheid wordt. We hebben die weg al ingeslagen, bijvoorbeeld met de Berichtenbox, maar we zijn er nog niet en het tempo ligt echt te laag.
Als we dan die ene, goed toegankelijke virtuele plek hebben met alle relevante informatie, dan moeten we ook de oude websites en digitale diensten uitfaseren. Nu blijven die nog te vaak bestaan, waardoor we een onduidelijk geheel van spookwebsites hebben. Dit draagt niet bij aan wat in mijn optiek het tweede kernwoord van de e-overheid is: begrijpelijkheid. We hebben het namelijk wel erg ingewikkeld gemaakt. Kees van Kooten van het Simplisties Verbond zei in 1974 al dat “Nederland een van de alleringewikkeldste landen ter wereld is”. Het was een satirisch bedoeld programmapunt, maar met een serieuze ondertoon. Want Nederland is er in al die jaren niet begrijpelijker op geworden. Terwijl er juist veel behoefte is aan een begrijpelijke overheid, zeker nu zelfredzame burgers hun eigen weg in overheidsland moeten vinden! Probeer maar eens een formulier voor een persoonsgebonden budget in te vullen. Overzie je de consequenties van de vakjes die je aankruist?
Gemeenten spelen in mijn optiek een belangrijke rol om de overheid begrijpelijker te maken. Door dienstverlening dichtbij de burger te organiseren. Op termijn ook de dienstverlening van landelijke instanties, zoals UWV en Belastingdienst. Gemeenten hebben van alle overheidsdiensten immers het meeste contact met burgers en bedrijven en zijn goed in staat om dit contact op een laagdrempelige manier te organiseren. Door de aanwezige kennis over de behoefte van burger en bedrijf kan een gemeente bovendien bij uitstek aangeven waar de begrijpelijkheid beter kan.
Een e-overheid die echt is gevormd vanuit de behoefte van burgers en bedrijven, is ook een e-overheid waarin actuele en correcte informatie is gebundeld en verknoopt. Geen eilanden van informatie meer, maar een slimme bundeling van alle informatie. Ook hier zijn we al op weg met de stelsels van basisregistraties, maar ook hier geldt dat het vele malen beter kán en snel beter móet. Diverse beleidsterreinen vragen hierom, zoals die van werk en zekerheid, en de ruimtelijke ordening. De VNG is met KING als uitvoeringspartner hard bezig om deze verknoping te realiseren, via de zogeheten ‘gegevensknooppunten’. Waarbij we nadrukkelijk de link leggen met het rotondemodel dat vanuit het stelsel basisregistraties door het ministerie van BZK is ontwikkeld. Hier kunnen gemeenten straks alle informatie vinden die zij nodig hebben voor het maken van effectief beleid en uitvoering in onder meer het sociale domein.
Binnenkort verlaat mijn collega Tof Thissen KING, hij begint aan een nieuwe uitdaging bij UWV WERKbedrijf. Hij bouwde de afgelopen vijf jaar hard mee aan een organisatie met een duidelijke visie, portfolio en thematiek. Met zijn vertrek gaat KING een nieuwe fase in, met een duidelijke focus op het belang van informatie. Samen met de VNG en gemeenten gaan we verder op de ingeslagen weg, waarin het bouwen aan de e-overheid een belangrijke prioriteit is. Het is zaak dat we nu doorpakken. De bouwstenen zijn er, laten we die optimaal gaan benutten voor een e-overheid die er echt is voor burgers en bedrijven.