Er dreigen bij gemeenten honderden plannen gemaakt te worden die al achterhaald zijn op het moment dat ze uitgevoerd worden. De Future City Foundation ging op onderzoek uit en ontdekte dat er maar een paar gemeenten bewust bezig zijn om de mogelijkheden die nieuwe technologie en data bieden, te gebruiken in de ruimtelijke ordening.
“Eigenlijk is maar een handjevol gemeenten echt serieus bezig om slimmer gebruik te maken van data en innovatieve technologische oplossingen,” zegt smart city-specialist Arjen Hof, directeur van Civity. “De rest maakt keuzes op basis van ervaringen of aannames uit het verleden en heeft weinig aandacht voor de impact van technologische veranderingen en datagestuurd werken op het ruimtelijk beleid. Dat moet je nu al moet meenemen in je visie, omdat ze invloed gaan hebben op de ruimtelijke inrichting.” Als je het vanuit het standpunt van Hof bekijkt, kunnen de financiële gevolgen van slecht beleid ver doorwerken binnen de ambtelijke organisatie.
Data op orde
“Gemeenten moeten zorgen dat ze data op orde hebben, want dat is vaak de eerste stap en ook het grootste probleem. Ik deed in 2015 onderzoek naar het aantal lantaarnpalen in Nederland, dat is open data en dat moet iedere burger kunnen opvragen bij zijn gemeente. Het blijkt dat bijna geen enkele gemeente deze data op orde had, dat de dataspecificaties sterk verschillen en dat sommige gemeenten deze data niet eens wilden delen. Wil je sturen op de ruimtelijke ontwikkeling van jouw gemeente, dan is dit wel de eerste stap.” En dat het snel moet gebeuren is voor Arjen Hof een understatement. Bij elke ingreep in de ruimtelijke structuur die je nu doet, moet je je afvragen wat de impact van nieuwe technologische ontwikkelingen en slimmer gebruik van data is in de toekomst.
Ruimtelijk beleid
“Bij bedrijven gebeurt dit al constant”, zegt Hof. ‘De overheid zou op die manier ook ruimtelijk beleid kunnen testen. Is er op een plek vaak zwerfafval, dan ga je testen uitvoeren om dit te voorkomen en analyseer je de data. Constant moet je hypotheses testen en aan knoppen draaien om zo een leefbare, duurzame, gezonde stad te creëren.” Bedrijven als Uber en Google voeren al talloze data-analyses in het ruimtelijk domein uit, ziet Hof. “Het speelveld met burgers wordt gelijker, maar als je niet oppast halen de grote bedrijven je in en bepalen zij de leefbaarheid van de stad op basis van hun verdienmodel. Wil je als overheid relevant blijven, dan moet je omgaan met deze veranderingen en spelregels bepalen.”
Verplicht
“Het probleem binnen overheden is dat er een gebrek aan beleid en visie is. Het behoudende karakter van gemeenten weerhoudt ze om stappen in technologie te maken die er al lang zijn,” zegt Bart Cremers, Strategic Operations Director bij Econocom. Gemeenten moeten volgens hem investeren in smart city om de veiligheid te vergroten, duurzamer te worden, burgers beter te informeren en een aantrekkelijkere gemeente te worden. “Dat ben je verplicht aan je burgers.”
Maatschappelijke baten
Een van de gemeenten die al wel volop bezig is met impact van data op het functioneren van de stad, is Nijmegen. Het Smart Emission-project voor het meten van luchtkwaliteit van de is volledig uitgevoerd met slechts 75.000 euro subsidie en verbeterde ondertussen ook nog de relatie met onderwijs, bedrijfsleven en bovenal de burgers. Senior informatiearchitect van gemeente Nijmegen Paul Geurts: “Uiteraard zijn financiën belangrijke dragers van onze maatschappij, maar bij smart city’s zitten de opbrengsten breder. De kern van smart city’s zit wat mij betreft in anders handelen door slimme inzet van ICT en data. Als stad kun je je geld slimmer en effectiever inzetten bij het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen.”
Dit artikel is een samenvatting van het artikel ‘Gemeenten laten heel veel geld én kansen liggen’ in het Future City Magazine van de Future City Foundation. Vraag het magazine gratis aan en lees meer over hoe de smart city er nu echt uitziet en wat de impact is op gemeenten.
Door: Jan-Willem Wesselink, Future City Foundation