Vanaf woensdag 23 september 2020 jl. moeten alle overheidswebsites aan de toegankelijkheidseisen voldoen. Of ze moeten maatregelen nemen om toegankelijk te worden. Lukt dit bij alle overheidsinstanties? Welke stappen moeten organisaties zetten om de toegankelijkheidsdoelen te bereiken? Business consultant Roeland Sorber van Stichting Accessibility geeft antwoord op een aantal vragen.
Wat houdt de deadline van 23 september precies in?
Op deze datum moeten alle overheidswebsites toegankelijk zijn of maatregelen hebben genomen. De achterliggende gedachte is dat elke burger volwaardig moet kunnen deelnemen aan onze samenleving, die steeds digitaler wordt. De verplichting voor overheidsinstanties valt uiteen in twee delen.
- Deel 1 is het toepassen van de internationale norm voor toegankelijkheid. In deze norm staat beschreven waar websites aan moeten voldoen.
- Deel 2 is dat elke overheidsinstantie op 23 september voor alle websites waarvoor zij verantwoordelijk is een toegankelijkheidsverklaring publiceert.’
Wat moet er in zo’n toegankelijkheidsverklaring staan?
‘De toegankelijkheidsverklaring is een officieel en openbaar document dat wordt ondertekend door de verantwoordelijke bestuurder. In de verklaring beschrijft de instantie in hoeverre de eigen digitale kanalen al toegankelijk zijn en welke stappen de instantie nog moet zetten om alles volledig op orde te krijgen. Het expertisecentrum DigiToegankelijk controleert of de toegankelijkheidsverklaring aan de eisen voldoet. Deze verantwoording en transparantie is belangrijk. Burgers konden de overheid, op basis van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap, altijd al aanspreken, maar door de transparantie wordt dat nu gemakkelijker.’ Bovendien is zichtbaar wat overheden doen en welke maatregelen ze nemen om te voldoen. Dat laat zien in hoeverre ze ‘in control’ zijn want voldoen aan de richtlijnen is soms nogal zwart-wit.’
‘De toegankelijkheidsverklaring maakt zichtbaar wat overheden doen en welke maatregelen ze nemen om te voldoen. Dat laat zien in hoeverre ze ‘in control’ zijn want voldoen aan de richtlijnen is soms nogal zwart-wit.’
Hoe ver zijn de meeste instanties als het gaat om toegankelijkheid?
‘Dat kan behoorlijk verschillen. Er zijn vijf verschillende niveaus in de toegankelijkheidsverklaringen. Het belangrijkste is dat in de verklaring wordt beschreven welke stappen de organisatie zet om in de toekomst aan de richtlijnen te voldoen. Mijn indruk is dat het voor veel organisaties nog een behoorlijke opgave is om volledig aan de eisen te voldoen.’
Wat zijn de knelpunten waar overheidsinstanties tegenaan lopen?
‘Vaak heeft een organisatie haar belangrijkste website wel redelijk op orde, maar zijn er bijvoorbeeld webapplicaties waarbij het nog onduidelijk is of ze voldoen. Dat kan bijvoorbeeld gaan om modules waarmee burgers afspraken maken of producten bestellen bij de gemeente. In zulke gevallen is er vaak een externe partij die de techniek levert en een overheidsinstantie die de content verzorgt. Dan moet je ontrafelen wie waarvoor precies verantwoordelijk is, en dat is soms niet zo eenvoudig. Een ander issue is dat het voor veel instanties een behoorlijke puzzel is om in beeld te brengen voor welke websites de organisatie verantwoordelijk is.
Welke stappen kan men het beste zetten?
‘Als je nog een flinke stap te maken hebt, dan zijn inventariseren en prioriteren heel belangrijk. Dus: eerst nagaan op welke gebieden je nog stappen te zetten hebt. Is de organisatie zich bewust van het belang van digitale toegankelijkheid, is de juiste kennis aanwezig? Weten medewerkers hoe ze toegankelijke documenten kunnen maken? Om het behapbaar te maken is het zaak om te prioriteren. Waarmee ga je als eerste aan de slag? Zorg dat er geen ontoegankelijke documenten of websites bij komen. En maak een verbeterslag door bijvoorbeeld te kijken hoe vaak een website of PDF wordt gebruikt.
Moet je alles zelf doen of kun je andere partijen inschakelen?
‘In principe kun en mag je als instantie alles zelf doen, maar het is de vraag of dat verstandig is. Het toetsen van je website vereist veel kennis en vaardigheid, veel organisaties besteden dit uit. Waar je heel goed op moet letten bij het inkopen van content of een nieuwe applicatie, is dat toegankelijkheid een voorwaarde is. De inkoopafdeling zou deze eis al bij de aanbesteding of uitvraag moeten neerleggen. Het is mooi om te zien dat de laatste tijd steeds meer leveranciers kennis opdoen waarmee ze toegankelijkheid in hun producten kunnen borgen.’
‘Het gaat om toegankelijk worden en toegankelijk blijven. Je moet toegankelijkheid daarom structureel regelen en in het beleid integreren.Roeland Sorber – Stichting Accessibility
Wie kan dit binnen een organisatie het beste oppakken?
‘Het gaat om toegankelijk worden en toegankelijk blijven. Dat laatste is niet vanzelfsprekend, want in een organisatie komen ook steeds nieuwe werknemers en nieuwe leveranciers. Je moet toegankelijkheid daarom structureel regelen en in het beleid integreren. Dat betekent bijvoorbeeld dat je in kaart brengt welke rollen er binnen je organisatie allemaal betrokken zijn. Denk dan niet alleen aan de webredacteur en de functioneel beheerder maar juist ook aan bijvoorbeeld de manager, vormgever, jurist, ICT-adviseur, inkoper en beleidsmedewerker.
Wellicht ook interessant voor u: