De gemeenteraad van Amsterdam heeft donderdag voor Pasen ingestemd met het voorstel “Amsterdam digitaal onafhankelijk’. Dat plan wil tegen 2030 een einde hebben gemaakt aan de lock in door Big Tech en daarvoor in de plaats Europese oplossingen en opensourced software.
Amsterdam en IT is een gevaarlijke combinatie. Vanaf de opkomst van IT en ICT heeft de stad heel vaak een eigen koers willen varen. Dat heeft geleid tot uitwassen die tot vandaag aan toe de dienstverlening raken. Het kostenplaatje van tientallen lokale proefballonnetjes tart elke beschrijving.
Of de gemeenteraad de afgelopen jaren iets heeft geleerd van de debacles is dan ook de eerste vraag die opkomt bij het lezen van het aangenomen initiatiefvoorstel. De uitgangspunten van het verhaal zijn nog te volgen. Amsterdam geeft 130 miljoen Euro per jaar (!) uit aan aan ICT en een groot deel van dat bedrag heeft te maken met clouddiensten en software. De geldstromen gaan vooral naar Big Tech – lees Amerikaanse bedrijven. Die winnen elke aanbesteding en inkoopronde, de vendor lock-in neemt daardoor alleen maar toe.
Zou het niet verstandiger zijn die neerwaartse spiraal te doorbreken. Dat kan door
1. Te onderzoeken wat er voor nodig is om in 2030 digitaal onafhankelijk te zijn.
2. Hiertoe een nadere verkenning met verschillende scenario’s nog voor het einde van 2024 voor te leggen aan de raad, waarin in ieder geval de volgende elementen worden meegenomen:
- Welke ICT-producten en -diensten het meest kansrijk zijn en waar de grootste uitdagingen liggen;
- Binnen welke domeinen ‘quick wins’ te behalen zijn en wat er voor nodig is om die omslag te maken;
- Mogelijkheden van voorwaarden opnemen in inkoopbeleid;
- Mogelijkheden voor het opzetten van een coöperatie voor gezamenlijk beheer van open source tools die nu al gebruikt worden door verschillende gemeenten;
3. Op basis waarvan een Amsterdamse strategie kan worden vastgesteld;
4. Hierin samen te werken met de VNG, maatschappelijke organisaties en internationale netwerken van steden zoals Eurocities en de City Coalition for Digital Rights.
Ambitieus
Er zijn argumenten te geven waarom deze keer de kans op mislukken geringer zijn dan de voorgaande pogingen. Zelfs als het Amsterdam zou lukken structureel een deel van de uitgaven om te buigen is er al wat gewonnen. Maar 100% digitaal onafhankelijk van Amerikaanse closed software en Amerikaanse datacenters lijkt een tikkeltje te ambitieus. Dat zal alleen gebeuren als Europese – dus niet Nederlandse – alternatieven serieus meters gaan maken.